Οι “Βάνδαλοι”

Ο Gaiseric λεηλατεί την Ρώμη 455 μ.Χ

Οι Βάνδαλοι ήσαν γερμανικό φύλο του οποίου οι συγκρούσεις με την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία είχαν βαρύ ιστορικό αντίκτυπο κυρίως από πλευράς σφοδρότητας. Η ακραία βία θα οδηγούσε την ιστορία να ταυτίσει το όνομά τους με την απόλυτη καταστροφή.

Η προέλευση των βανδάλων δεν είναι απόλυτα σαφής. Ορισμένοι μελετητές πιστεύουν ότι κάποια στιγμή τον 6ο και 5ο αιώνα π.Χ, προερχόμενοι από την χερσόνησο της Γιουτλάνδης (σημερινή Δανία) ήλθαν να εγκατασταθούν στην κοιλάδα του ποταμού Oder. Αν και είναι πιθανό η λέξη “Βάνδαλος” να είναι αρχαίο όνομα, οι άνθρωποι κατά καιρούς αναφέρονταν σε αυτούς με την ονομασία Lugii. Επιπλέον, ορισμένα τμήματα του πληθυσμού των Βανδάλων είχαν διαφορετικά ονόματα όπως Asdings και Silings.

Η πλέον πρόσφατα καταγεγραμμένη χρήση του ονόματος «Βάνδαλος» ήταν λίγο μετά τους Μαρκομαννικούς πολέμους (12ετής πολεμική σύρραξη μεταξύ της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας επί Μάρκου Αυρηλίου και Γερμανικών – Σαρματικών φύλων) τον 2^ο μ.Χ αιώνα

Στα μέσα του τρίτου αιώνα, οι βάνδαλοι εισέβαλαν στην Παννονία και στο τέλος του τρίτου αιώνα είχαν εμπλακεί σε πόλεμο στην Δακία. Στις αρχές του 4ου αιώνα, σύμφωνα με τον Ιορδάνη τον Αλανό (Βυζαντινός ιστορικός του 6^ου αι. μ.Χ), υπέστησαν δεινή ήττα από τους Γότθους οι οποίοι είχαν ηγέτη τον Geberich και σε εκείνη την μάχη σκοτώθηκε ο Βάνδαλος βασιλέας  Visimar. Οι επιζήσαντες Βάνδαλοι στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν στην Παννονία υπό την προστασία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Παρέμειναν εκεί υπό τον έλεγχο του ρωμαϊκού κράτους, για περίπου εξήντα χρόνια.

Εκείνη την εποχή οι Βάνδαλοι ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό. Επειδή η γλώσσα τους ήταν παρόμοια με τη γοτθική γλώσσα, πιθανότατα ήταν σε θέση να διαβάζουν τις γραφές, όπως μεταφράστηκαν από τον Ουλφίλας (υπήρξε ο πρώτος επίσκοπος των Βησιγότθων). Οι Βάνδαλοι, όπως πολλές γερμανικές φυλές, έγιναν Άριοι Χριστιανοί αντί Καθολικοί, ακολουθώντας τις διδασκαλίες του Ουλφίλας.

Βάνδαλος και Αλανός πολεμιστής

Στις αρχές του 5ου αιώνα, ενδεχομένως λόγω της πίεσης από τους Ούννους, ένα τμήμα του πληθυσμού μετακινήθηκε δυτικά. Τόσο οι Asding όσο και οι  Siling βάνδαλοι διέσχισαν τον Ρήνο στο Μάιντς και εισέβαλαν στην Γαλατία το 406 μ.Χ, όπως έκαναν και οι Suevi (πρωτο Γερμανικό φύλο) και οι Αλανοί (Σαρματικό φύλο). Συνολικά, προκάλεσαν σοβαρές καταστροφές στην προσπάθειά τους να διασφαλίσουν την εγκατάστασή τους πριν υποστούν συντριπτική ήττα από τους Φράγκους. Έχοντας χάσει 2000 άνδρες, συμπεριλαμβανομένου του βασιλιά τους, Godégisel, οι βάνδαλοι στράφηκαν προς τον νότο και με επικεφαλής τον γιο του Godégisel, Gunderic, το 409 μ.Χ διέσχισαν τα Πυρηναία. Το ίδιο έπραξαν και οι Suevi και Αλανοί.

Στην Ιβηρική χερσόνησο, οι Βάνδαλοι, Suevi και Αλανοί συνάντησαν αντιδράσεις από διαμένοντες Ρωμαίους εποίκους και προχώρησαν προκειμένου να καταλάβουν τα εδάφη δια της βία. Ο Gunderic και οι βάνδαλοι Asding εγκαταστάθηκαν στην επαρχία Γαλικία, βόρεια του ποταμού Douro, όπως έκαναν και οι Suevi. Οι βάνδαλοι Siling, υπό την ηγεσία του Fredbal, κινήθηκαν νότια και κατέλαβαν την Baetica (σύγχρονη Ιβηρία). Οι Αλανοί, υπό την ηγεσία του βασιλιά Addac, εγκαταστάθηκαν στην Λουζιτανία, η οποία αντιστοιχεί στην σημερινή Πορτογαλία.

Για αρκετά χρόνια οι εισβολείς είχαν επικρατήσει στην περιοχή, μέχρις ότου οι Βησιγότθοι υπό την ηγεσία του Wallia, στα πλαίσια της συνεργασίας με την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία εισέβαλαν στην περιοχή προκειμένου να την «καθαρίσουν» από τους εισβολείς. Ο Wallia πρώτα επιτέθηκε στους Silings, παρέσυρε το βασιλιά Fredbal σε παγίδα και τον έστειλε ως αιχμάλωτο στον αυτοκράτορα, Φλάβιο Αύγουστο. Τρομαγμένοι οι λοιποί εισβολείς έστειλαν διπλωματικές αποστολές στην Ραβέννα, με την ελπίδα να υπογράψουν ειρήνη με τον αυτοκράτορα.

Οι στρατηγιστές στην αυτοκρατορική κυβέρνηση απέκτησαν πλεονέκτημα στρέφοντας τις φυλές την μία εναντίον της άλλης. Αναγνώρισαν τους βάνδαλους Suevi και Asding σε καθεστώς ομοσπονδίας και τους επέτρεψαν να κρατήσουν τα εδάφη που είχαν. Ωστόσο στους Αλανούς και βανδάλους Siling κατέστησαν σαφές ότι η παρουσία τους δεν θα γίνει ανεκτή εντός των συνόρων της αυτοκρατορίας.

Τα επόμενα δύο χρόνια ο Wallia και οι Βησιγότθοι ασχολήθηκαν με την υποταγή των απείθαρχων φυλών. Οι βάνδαλοι Silings αγωνίσθηκαν μέχρι τον τελευταίο και σχεδόν εξαφανίσθηκαν. Οι Αλανοί επίσης υπέστησαν μεγάλες απώλειες και όταν σκοτώθηκε ο βασιλιάς τους, τα υπόλοιπα μέλη της φυλής πήγαν στην Γαλικία προκειμένου να ενωθούν με τους Asdings. Με αυτή την εξέλιξη, ο Gunderic πήρε τον τίτλο του «βασιλιά των Βανδάλων και των Αλανών», τίτλος που θα χρησιμοποιείτο έκτοτε από τους διαδόχους του.

Παρά την ομοσπονδία, οι Βάνδαλοι συνέχισαν να μάχονται κατά των Ρωμαίων και των Βησιγότθων επί μία 10ετία. Όταν πέθανε ο Gunderic το 428 μ.Χ, ο αδελφός του Gaiseric έγινε βασιλιάς. Αναγνωρίζοντας ότι οι Βησιγότθοι είχαν γίνει πολύ ισχυροί για να τους αντιμετωπίσει, αποφάσισε να μεταναστεύσει και να αφήσει την Ισπανία στους Βησιγότθους.

Βασίλεια Γερμανικών φύλων 526 μ.Χ

Η παράδοση θέλει τον Ρωμαίο στρατηγό Βονιφάτιο να έχει προσκαλέσει τον Gaiseric στην Αφρική προκειμένου να τον βοηθήσει εναντίον των Γότθων, με αντάλλαγμα να του παραχωρήσει κάποια περιοχή για να εγκατασταθεί (τα ιστορικά στοιχεία αμφισβητούν αυτόν τον ισχυρισμό). Σε κάθε περίπτωση ο βάνδαλος βασιλέας τον Μάιο του 428 μ.Χ οδήγησε την φυλή του στην Αφρική εγκαταλείποντας την Ιβηρική χερσόνησο. Μία δύναμη 80.000 ατόμων, εκ των οποίων οι 15.000 πολεμιστές, εγκατέλειψε την Ευρώπη διανύοντας 2.000 χλμ, πραγματοποιώντας ένα ταξίδι στο τέλος του οποίου είχαν υποστεί σοβαρές απώλειες. .

Κατά την άφιξή τους στην Αφρική, οι βάνδαλοι νίκησαν τα στρατεύματα του Βονιφάτιου, καταλαμβάνοντας την Νουμιδία και πολιορκώντας την Ιππώνη (αρχαία ρωμαϊκή πόλη της Αλγερίας και πατρίδα του θεολόγου Αυγουστίνου- η σύγχρονη Αννάβη). Η μακρόχρονη πολιορκία όμως κατά την διάρκεια της οποίας ο Αυγουστίνος απεβίωσε, υπήρξε ανεπιτυχής. Ωστόσο, στις διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν με την αυτοκρατορία, οι Βάνδαλοι όχι μόνο εδραίωσαν τις κτήσεις τους, αλλά απέκτησαν τον έλεγχο της Ιππώνης και πολλών άλλων πόλεων.

Λίγα χρόνια αργότερα, το 439, οι Βάνδαλοι έσπασαν τη συμφωνία τους με την αυτοκρατορία και κατέλαβαν την Καρχηδόνα. Ο Gaiseric προχώρησε να καθιερώσει ένα ισχυρό, αυτόνομο Βασίλειο στη Βόρεια Αφρική. Δημιούργησε επίσης έναν αξιόλογο στόλο που χρησιμοποίησε κατά κύριο λόγο για πειρατεία, να επιτίθεται σε εμπορικά πλοία και για επιδρομές στην Σικελία και την Νότιο Ιταλία. Το 442, το βασίλειο των Βανδάλων κέρδισε την αναγνώριση του αυτοκράτορα Βαλεντινιανού ως κυρίαρχο κράτος και η βίαιη δραστηριότητά τους παρουσίασε σημαντική ύφεση.

Ορισμένες ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι όταν το 455 δολοφονήθηκε ο αυτοκράτορας Βαλεντινιανός, η χήρα πλέον σύζυγός του Ευδοξία ζήτησε τη βοήθεια του Gaiseric. Όποιο πάντως και αν ήταν το κίνητρο τον Ιούνιο του 455 ο Gaiseric και οι βάνδαλοί του πήγαν στην Ιταλία και λεηλάτησαν τη Ρώμη. Επί δύο εβδομάδες, λεηλατούσαν μεθοδικά την αιώνια πόλη και άρπαξαν τους περισσότερους από τους θησαυρούς της. Οι βάνδαλοι στη συνέχεια, επέστρεψαν στην Καρχηδόνα με την Ευδοξία και τις δύο κόρες της σε αιχμαλωσία. Η μία από τις κόρες ονόματι Ευδοκία παντρεύτηκε τον Hunneric υιό του Gaiseric και στην Ευδοξία και την άλλη κόρη επετράπη να μεταβούν στην Κωνσταντινούπολη, μετά από εκτεταμένες διαπραγματεύσεις με τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Λέοντα Β’.

Ο αυτοκράτορας της Ρώμης Μαϊοριανός και ο Πάπας Λέων ο Μέγας προσπάθησαν να αναχαιτίσουν τους Βανδάλους, αλλά τελικά το 475 ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ζήνων υπέγραψε μαζί τους ειρήνη.

Ως ένθερμος Άριος Χριστιανός, ο Gaiseric κατεδίωξε τους ομόθρησκους καθολικούς, βασανίζοντας κληρικούς και καίγοντας εκκλησίες. Όταν ο Gaiseric πέθανε το 477, έγινε βασιλιάς ο γιος του Hunneric (ή Huneric) και απεδείχθη ακόμη πιο βίαιος από τον πατέρα του. Αμφότεροι πατέρας και γιος καθαίρεσαν τους επισκόπους από τους θέσεις και διέλυσαν τις καθολικές κοινότητες.

Η βάναυση βασιλεία του Hunneric διήρκεσε επτά χρόνια. Μετά τον θάνατό του……………..ο γιος του από την Ευδοκία Hilderic, ο οποίος ήταν Καθολικός, έχρισε διάδοχο τον Gunthamund, ο οποίος ήταν Άριος. Ο Gunthamund (βασίλεψε 484‑496) και ο αδελφός του Thrasamund (βασίλεψε 496‑523) επίσης Άριος, έκανε πολλές προσπάθειες προκειμένου να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ Αρίων και Καθολικών. Αλλά παρόλο που υπήρχαν πολύ λιγότερες θρησκευτικές συγκρούσεις, το βασίλειο των Βανδάλων άρχισε να ταλανίζεται από εσωτερικές διχόνοιες.

Μετά τον θάνατο του Thrasamund, ο Hilderic, ο οποίος ήταν πλέον εξήντα ετών, ανέκτησε το στέμμα. Όλως παραδόξως παρόλο που είχε υποσχεθεί επισήμως στον Thrasamund να μην αποκαταστήσει τις καθολικές εκκλησίες, μόλις ανέλαβε καθήκοντα ανεκάλεσε τους επισκόπους και επέτρεψε σε όλους τους καθολικούς να εκκλησιάζονται ελεύθερα. Αλλά οι περισσότεροι βάνδαλοι ήταν ακόμα Άριοι και ο Hilderic ήταν όχι μόνο γέρος και Καθολικός, αλλά κυρίως αδύναμος και σε δυσμένεια. Το 531 φυλακίζεται από τον εξάδελφό του Γελίμερο, ο οποίος πήρε τη θέση του στο θρόνο.

Ιουστινιανός και Βελισσάριιος (ο ιστάμενος δεξιά του Ιουστινιανού)

Η επίθεση σε ένα καθολικό βασιλέα ήταν απλώς το πρόσχημα που ήθελε ο Ιουστινιανός για να επιτεθεί στους Βάνδαλους. Έστειλε τον στρατηγό Βελισσάριο στην Καρχηδόνα και μέσα σε ένα χρόνο ο ένδοξος στρατηγός είχε εξουδετερώσει τους βανδάλους. O Γελίμερος τελικά συνελήφθη, αν και πριν είχε διατάξει τον θάνατο του Hilderic.

Αυτή η συντριπτική ήττα έθεσε τέλος στο έθνος των βανδάλων.

chilonas.wordpress.com